مصاحبهگر: سینتل سومین «فیلم آزاد» از کمپانی بلندر است.آیا میتوانید توصیف کنید «فیلم آزاد» چه مفهومی برای موسسه بلندر دارد؟
روزندال: خیلی چیزها. اول اینکه من عاشق کار با هنرمندان هستم، که به مراتب راحتتر از کار با برنامهنویسان است! و ساختن پویانماییهای کوتاه همراه با گروه، بسیارعالی و رضایتبخش است. با وجود چنین مجموعهای از هنرمندان خلاق در بلندر، حتی مدل مالی هم همراهی میکند؛ سازندگان فیلم کوتاه زیادی را نمیتوان یافت که چنین فرصتی داشته باشند.
اما انگیزه عملی برای انجام چنین کاری این است که پروژههایی از این قبیل، مدلی خوب برای توسعه و پیشرفت بلندرهستند. قرار دادن هنرمندان در یک رقابت بزرگ، برای پیش بردن نرمافزاری مثل بلندر، یک راهحل کامل است. با چنین اهداف جاهطلبانهای میتوانیم «امکانات جالب» را از «امکانات اساسی» جدا کنیم. همچنین طراحی کاربردپذیری با گروههای متنوع کوچک بسیار سادهتر است از انجام آن با مکانیسم برخط بازخورد، که با صدای صدها نقطه نظر متفاوت گیجکننده میشود.
از طرفی این یک حقیقت است که موسسه بلندر برای پروژههای فیلم آزاد بنیانگذاری شد. پس برای من (و موسسه) این کار به معنی شغل اصلی ماست.
مصاحبهگر: پروژههای موسسه بلندر ارتباطی نادر اما بسیار توسعهیافته بین نرمافزارهای آزاد و متن باز (مانند نرمافزار بلندر و جامعه توسعهدهندگان آن) و فرهنگ نگرش آزاد ( مانند فیلمهایی که موسسه بلندر تولید میکند) ایجاد کرده است. به نظر شما این دو دنیا چقدر شباهت دارند؟
روزندال: من خودم را واقعا چندان مرتبط با «فرهنگ نگرش آزاد» به حساب نمیآورم، مخصوصا از جنبه سیاسی آن. این امر برای پروژههای بلندر یک مسیر طبیعی است که بخواهد کارهایش را با پروانهای مانند
Creative Commons) CC) به انجام برساند. ما میخواهیم کاربران ما از آنها یاد بگیرند، ترفندها و فناوری ما را بررسی کنند، یا از آنها برای کارهای دیگر استفاده کنند. اگر نه، حداقل اجازه بدهیم هر کسی که روی پروژه کار میکند و شرکتهایی که حامیان مالی ما هستند و نیاز به نسخههای نمایشی پروژه یا تحقیقات ما دارند، آن را به عنوان نمونه کار برای خودشان بردارند. با این مضمون بله ما هم آزادنگر هستیم.
اما هر دفعه وقتی با افرادی که در این حوزه کار میکنند آشنا میشوم، میبینم بیشتر تئوریگرا هستند تا عملگرا. به همین خاطر من کمی شاکی هستم […] افرادی که معمولا در مورد فرهنگ نگرش آزاد صحبت میکنند به نظر نمیآید آن را تولید کنند (حداقل اینجا در هلند، در سمینارها و قرارها این گونه است). من اغلب، دعوتنامههایی برای صحبت کردن در مورد این موضوع دریافت میکنم. اما گاهی وقتها سطح حرفهای بیمعنی و بیربط کمی اذیتم میکند. فرهنگ نگرش آزاد در مورد انجام کار و عمل به آن است، نه فقط حرف زدن در مورد آن.
مصاحبهگر: پس در موسسه بلندر شما هنرمندانی دارید که روی این پروژهها کار میکنند و از طرفی برنامهنویسانی دارید که روی کدها کار میکنند. این دنیاها چقدر شباهت دارند؟
روزندال: فکر میکنم ما ترکیب بسیار مناسب با نقاط تقاطع فراوان در موسسه بلندر، ایجاد کردهایم. بسیاری از برنامهنویسان ما به عنوان کاربر شروع به کار کردهاند و ما هنرمندان را بشکلی بسیار نزدیک درگیر طراحی امکانات و ابزارها کردهایم.
این کار همیشه بینقص نبوده، مخصوصا وقتی موضوع بسیار فنی و حساس میشود، مثل کدهای شبیهسازی. اما اگر شما سری به کانال IRC ما، لیستپستی یا همایشها و… بزنید، خواهید دید که همیشه ترکیب خوبی بوده است. شاید بپرسید به خاطر حساسیت و فنی بودن خلق هنر سه بعدیست یا نه؟ نمیدانم! کاربران معدودی نحوه تولید و طراحی درختهای BPS را درک میکنند، اما همه آنها همواره در حال استفاده از آن هستند.
فکر میکنم در مقایسه کلی با پروژههای متنباز دیگر، ما بسیار غیرفنی و در دسترس هستیم. یک شاهد بزرگ این مطلب اینکه حتی خود من یک برنامهنویس تعلیم دیده نیستم. کار من هنر و طراحی صنعتی بوده. وقتی برنامهنویسها عمیقا روی ساختار یک برنامه تمرکز میکنند، من حتی قادر به دنبال کردن آنها نیستم و فقط میتوانم حرفهای آنها را با جملهای مثل: «خوب، استفاده از آن چه سودی میتواند داشته باشد؟» قطع کنم، و معمولا وقتی با جواب «این کار زندگی را برای برنامهنویسان راحتتر میکند» مواجه میشوم، آن را نشنیده میگیرم. در دنیای ساده من برنامهنویسها عذاب میکشند و هنرمندان سود میبرند! اما یک برنامهنویس میتواند کارهایی بکند – با صرف چند ساعت – که ثانیههای ارزشمند صدها هزار انسان را در یک روز نجات دهد و این کار همیشه خوب است.
مصاحبهگر: سیر تکاملی و رشد فیلمهایی مانند سینتل چگونه است؟ مثل تقابل مفاهیم توسعه و پیشرفت داخلی و دخالت جوامع در تولید. آیا این روند در گذر از کاری به کار دیگر، تا بحال تغییر کرده است؟
این را میپرسم چون بعضی از مردم بر این باورند که «اوه، فیلم آزاد، لابد آنها در تمام این مدت مخزن SVN خودشان را باز گذاشتهاند و از همه جای دنیا کمک دریافت میکنند». اما فیلمهای موسسه بلندر قصد چنین کاری را ندارند.
اگر وبلاگ فیلم (durian.blender.org) را دنبال کرده باشید، ممکن است با انتقادهای شدیدی که در مورد پیشرفتهای ما اعلام شده، مواجه شده باشید. اگر شما در بطن انجام یک فرایند باشید، پیشرفت را مشاهده خواهید کرد. اما در محیط برخط، شما فقط شکستها را میبینید.
روزندال: بله، ما بیشتر محتوای کارمان را تا زمان انتشار، بسته نگه میداریم. من یکی از معتقدین سرسخت در پایهریزی محافظت از فرآیندهای خلاقانه هستم. بر خلاف یک برنامهنویس (که میتواند به صورت برخط و کاملا جداگانه عمل کند)، یک هنرمند واقعا به شبیهسازی و بازخورد روزانه کار خود، آنهم به صورت رو در رو، نیازمند است.
ما تا به حال چهار بار این کار را انجام دادهایم (۳ فیلم و یک بازی) و اینکه گروهها چطور در حین کار رشد میکنند بسیار شگفتانگیز است. اما در حین انجام این فرایند، آنها بسیار آسیبپذیر هم هستند. اگر وبلاگ فیلم (durian.blender.org) را دنبال کرده باشید، ممکن است با انتقادهای شدیدی که در مورد پیشرفتهای ما اعلام شده، مواجه شده باشید. اگر شما در بطن انجام یک فرایند باشید، پیشرفت را مشاهده خواهید کرد. اما در محیط برخط شما فقط شکستها را میبینید.
نکته جالب این است که در حال حاضر بسیاری از آزمایشات و پیشرفتها را میتوان به خوبی دنبال کرد و فکر میکنم به شکل غیرمنتظرهای همه چیز منطقیتر به نظر میرسد. یک عامل پیچیده دیگر در شروع یک فرآیند خلاقانه این است که افراد وقتی به پروژه ملحق میشوند، اغلب بسیار بیتجربه هستند.
شما میخواهید که پیچ و خم یادگرفتن کارها را به آنها نشان بدهید تا مدام از طرفداران نشنوند که «چه کار افتضاحی!». نه اینکه خیلی بد بوده باشد! اما یک نقد بد میتواند یک روز را خراب کند.
و در مورد قسمت باز کردن مخزن SVN: روی کاغذ این کار عملی است، در صورتی که ما همه چیز را به صورت ۱۰۰٪ باز بگذاریم و در دسترس قرار دهیم. این کار نمای بهتری از پیشرفت و رشد به یک بیننده نشان خواهد داد. ما این کار را برای پروژه بازیمان انجام دادیم و در این مورد بسیار مناسب بود. در خصوص فیلم، بیشتر بینندگان دوست دارند تا شگفتزده شوند. آنها دلشان نمیخواهد تا متن فیلمنامه، گفتوگوها یا پیچیدگیهای داستان را بدانند. با این دیدگاه باید گفت فیلم بیشتر در مورد هنر است تا بازی.
مصاحبهگر: این بار شما با سرعت زیادی مسیر را طی کردید، که همین کار موجب شد تا دخالت جامعه درتولید این پروژه بیشتر از پروژههای قبلی باشد. فکر میکنید این مدل خوب به انجام رسید؟ آیا دوباره این کار را میکنید؟
روزندال: مدلسازی سریع عالی بود! به حمایتهای زیادی نیاز داشتیم. به همین دلیل است که یک پروژه برخط، بسیار عالی جواب میدهد. طراحی سریع پویانمایی (برای شخصیتهای در حال حرکت درون فیلم) خیلی خوب نبود. فکر میکنم متحرکسازی شخصیتها با پروژه خوب کنار نیامد. مثلا ما (طراحان)، برای طراحی و مدلسازی یک «فرهنگ لغت» داریم. وقتی در مورد طراحی تصویری، سبک و تناسب توضیح میدهید، بیشتر مردم حرف شما را میفهمند. اما در خصوص پویانمایی فقط تعدادی از متخصصین این حوزه هستند که میتوانند در این مورد بحث کنند. این حوزه تخصصیتر است.
مصاحبهگر: انتخاب مجوز «Attribution» از بین مجوزهای Creative Commons چگونه بر کار شما تاثیر گذاشت؟
روزندال: چگونه بر کار ما تاثیر گذاشت؟ منظورتان این است که چرا بین پروانهها (ND (No-Derivatives یا (NC (Non Commercial را انتخاب نکردیم؟ هر دوی آن مجوزها مناسب کار ما نبود و بدون «Attribution» (مترجم: ذکر نام خالقان اثر)، مجوز ما دیگر از CC نمیبود.
در آن زمان گلههایی شد از اینکه چرا برای مجوز به سراغ FSF نرفتیم اما «بنیاد نرمافزارهای آزاد» هم گزینه مناسبی برای محتوای کاری ما نداشت.
مصاحبهگر: در این مدت چه چیزهایی دیدید؟ آیا انتظار دارید مرحله پس از انتشار پروژههایی مثل سینتل را دوباره ببینید؟
روزندال: خیلی چیزها در پروژههای قبلی اتفاق افتاد مثلا در«رویای فیلها» و«بیگ باک بانی»، از چرخش در تحقیقات Codec کمپانی ها و ویترینهای نمایشگاههای تجاری گرفته، تا آهنگسازان دانش آموزی که از آن برای فارغالتحصیل شدن استفاده کردند. حتی به عنوان عکس پسزمینه!
در حال حاظر ما بر روی فیلمی با رزولوشن 4K (رزولوشن ۴۰۹۶ در ۲۱۶۰) کار میکنیم. فروش 4K کم، اما در بسیاری از مکانها فعال و قابل مشاهده است. 4K تشنه محتوای خوب است. همچنین من علاقه زیادی به انجام یک پروژه سهبعدی برجسته دارم.
آن گونه که من مطلعم، برای افرادی که پایانها و شاتهای جایگزین میسازند، این موضوع زیاد اتفاق نیافتاده است. استانداردهای کیفیت در کار ما بسیار بالاست، پس این کار آسان نیست.
این موضوع بسیار شگفتانگیز است که همین حالا فیلمهای ما به نوعی میراث فرهنگی تبدیل شدهاند. فیلمهای ما طرفدار زیادی بین مردم پیدا کرده و یا حداقل در خاطر آنها مانده است. به نوعی این بخشی از فرهنگ ماست و بدون یک مجوز آزاد این کار بسیار سخت میشد
اما در ادامه، آنچه که در مورد محتوای متنباز بسیار جالب است، این است که کار شما وقتی تمام میشود که تمام بشود! [مترجم: کار شما تا زمانی ادامه دارد که واقعا احساس رضایت بکنید!] استرس یک تولید تبلیغاتی وقتی شروع میشود که محصول آماده باشد. این چیزی است که من از فیلم اولمان یاد گرفتم. فقط دیگر فکرش را نکن، و به حرکت خود به سمت هدف بعدی ادامه بده. و حداقل یک نقطهنظر از دید.
«فرهنگ نگرش آزاد»: این موضوع بسیار شگفتانگیز است که همین حالا فیلمهای ما به نوعی میراث فرهنگی تبدیل شدهاند. فیلمهای ما طرفدار زیادی بین مردم پیدا کرده و یا حداقل در خاطر آنها مانده است. به نوعی این بخشی از فرهنگ ماست و بدون یک مجوز آزاد این کار بسیار سخت میشد.
مصاحبهگر: بعد از فیلم بیگ باک بانی، با استفاده از موتور بازی بلندر، یک بازی (Yo Frankie) ساخته شد، آیا ممکن است به همان طریق بازی سینتل هم در راه باشد (پروژه Jackfruit) ؟
روزندال: نه در موسسه بلندر. اما هم اکنون یک پروژه امیدوارکننده برخط در این مورد وجود دارد.
شما میتوانید سینتل را به صورت رایگان تماشا کرده و با خرید DVD این مجموعه از ما حمایت کنید. (شما میتوانید تمامی دادهها و فایلهای استفاده شده، راهنماهای آموزشی برای ساخت این فیلم و بسیاری از آیتمهای خوب دیگر را دریافت کنید). اگر علاقمند باشد میتوانید ازCreative Commons هم در صفحه رسمی آن (donate.creativecommons.org) حمایت کنید.