استارت‌آپ‌های فن‌آوری در ایران سرمایه‌گذارهای کنجکاو زیادی را به خود دیده است که کنجکاوند اطلاع یابند آیا معامله‌ای هسته‌ای بین ایران و آمریکا صورت می‌گیرد یا نه. در نشست‌ها و دیدارهای اخیر بین آمریکا و متحدانش با مقامات ایران بر سر انواع مسائل دیپلماتیک بحث شده است. این آخرین فرصت برای ایران و کشورهای ۵+۱ است تا با ایران به توافق برسند و تحریم‌های ۳۰ ساله علیه ایران در مسائل پولی و بانکی برطرف شود؛ حال یا هیچ وقت. جان‌کری قرار است تا پیش از موعد مقرر برای رسیدن به توافق جامع مجددا به آن‌ها بپیوندد.
در همایشی در حوزه استارت‌آپ که در برلین با نام آی‌بریج برگزار شد، کارآفرینان ایرانی نیز حضور قابل توجهی داشتند. این همایش با همت انجمنی غیرانتفاعی با همین نام برگزار شده بود. آی‌بریج همواره از کارآفرینان در زمینه‌هایی مانند این مورد، پشتیبانی داشته است، مخصوصا با چند تن از سرمایه‌گذاران جسور و به نام در عرصه استارت‌آپ‌ها در ایران، تاجرین و کارآفرینان اخیرا در آی‌بریج دور هم جمع شدند تا به اندازه‌گیری ظرفیت نو‌پا و در حال شکوفا‌ی بازار فن‌آوری ایران بپردازند.
اسدی یکی از کارآفرینان است که از ایران آمده است او بر روی کتب صوتی کار می‌کند و استارت‌آپی در این زمینه ایجاد کرده است او به تازگی از اولین شتاب‌دهنده ایرانی فارغ شده است. مانند اکثر کارآفرینان ایرانی ایده او نیز از غرب آب می‌خورد. «من خود خواننده‌ای مشتاق هستم، اما این ایده از روی شرکت‌های غربی موجود در ایالات متحده، گرفته شده است. ما از تحریم منفعت می‌بریم!»
با این حال اسدی می‌گوید که «متقاعد کردن مردم برای صرف هزینه یک ساندویچ حدود ۳ دلار به کتابی الکترونیکی کار مشکلی است.» چالش اصلی در تبدیل ادبیات به یک مقوله سرگرم‌کننده است و دیگری جایی است که باید موارد ملموس را به دیجیتال تبدیل کنیم. کسب‌وکار اسدی حدود ۱۰۰۰۰ مراجعه کننده دارد اما آمار آن دسته که هزینه می‌کنند، حرف دیگری است.
«ایرانی‌ها مطالعه نمی‌کنند و وقت زیادی را به بطالت می‌گذرانند؛ پس ما می‌خواهیم زندگی آنان را با کتاب‌های خوب، راحتی پر کنیم که می‌توانند به آنان گوش کنند. می‌خواهیم کتاب را درست در داخل گوششان قرار دهیم. این یک موضوع فرهنگی است، مردم پای چیزی که نمی‌بینند پول خرج نمی‌کنند. » با این حال مشکلات اسدی فقط به مشتری‌ها ختم نمی‌شود، سرمایه‌گذاران ایرانی معمولا سرمایه خود را در قسمت‌های بی‌خطر «دلالی، سفته‌بازی، بسازبفروشی و …» سرمایه‌گذاری می‌کنند و از سرمایه‌گذاری در فن‌آوری‌هایی جدید که ریسک بالاتری دارند، اجتناب می‌کنند.
اسدی می‌گوید: «دیجیتال برای سرمایه‌گذاران موضوع جدیدی است. مثلا در همین برلین شما فقط کافی است اشاره کنید تا برایتان سرمایه‌گذاری پیدا شود. خارج از ایران سرمایه‌گذاران موارد موفق زیادی را تجربه کرده‌اند و از ظرفیت آن با خبر هستند» سرمایه‌گذاران غربی می‌توانند بر روی یک قسمت متمرکز شوند این در حالی است که سرمایه‌گذاران ایرانی دست بازتری برای اعمال نفوذ در ایران دارند. ۶۵ درصد از جمعیت جوان زیر ۳۵ سال و بیش از سی میلیون کاربر گوشی همراه و ضریب نفوذ اینترنت ۵۰ درصدی از موقعیت‌هایی بکر برای سرمایه‌گذاران برخوردار است.
زانیار کمانگر با تجربه مشاوره مالی شرکت‌های بزرگ، راه‌انداز Griffon Capital و مدیر امور مالی شرکت پایونیر ساکن لندن نیز اخیرا به دلیل مشاهده ظرفیت‌هایی بالقوه در بازار ایران سعی دارد در ایران بیشتر فعالیت کند: «۹۵ درصد از مردم ایران به دلیل پرداخت یارانه‌های نقدی از کارت اعتباری بانکی برخوردار هستند. به این معنی است که برای تامین مواد اولیه مورد نیاز برای آنان، شاهد یک انفجار دیجیتالی هستیم. این در ۴ سال گذشته رخ داده است». کمانگر می‌گوید علاقه سرمایه‌گذاران برای سرمایه گزاری فراتر از چیزی است که تا حالا دیده است.
این مرحله از تاریخ و توسعه ایران بسیار خاص است. اگر به سرمایه‌گذاران بزرگ فکر می‌کنید آن‌ها معمولا در بازارهای سیال و جدید سرمایه‌گذاری می‌کنند که برایشان ملموس بوده و از کاغذ بازی و ایرادهای دولتی عاری باشد. این بازار فن‌آوری است. بازاری که سرمایه‌گذاران بزرگی را در آن شاهد هستیم.
دیو مک‌کلور بنیان‌گذار در ۵۰۰ استارت‌آپ و توسعه‌دهنده و مولد سرمایه در سیلیکون‌ولی است. لازم به ذکر است که سرمایه‌گذاران زیادی نیز در اطراف او پرسه می‌زنند تا بتوانند با او همکاری کنند. به طوری که تا امضاء نگیرند حاضر نیستند بروند. با این وجود او مشغول تمرکز برای انجام بازی محبوبش در گوشی هوشمندش است.
مطرح شدن نکات منفی و مثبت از جانب کارآزموده سیلیکون‌ولی می‌تواند مشوق باشد. با این حال او هشدارهایی نیز در مورد این وضعیت می‌دهد. « اگر زمانی بازارها به روی ایران باز شود، اگر به دیگر نقاط سرمایه‌گذاری شده در منطقه بنگریم، ایران قطعا بازاری همچون بازار آنان خواهد داشت. بازار آنان بسیار وسیع است و در حال حاضر نیز اتفاقاتی در حال انجام است و ما منتظر باز شدن درها (به روی بازار ایران) خواهیم بود».
مک‌کلور خود به تحریم دامن نزده است با این حال از حال و هوای سیاست ایران آینده نزدیک با خبر نیست. « به دلیل ضریب نفوذ اینترنت بالا در ایران، این بازار گزینه‌ای پرخطر به شمار نمی‌آید با این حال افراد معمولا اکثر نقاط را بی‌خطر می‌دانند. با این حال تعاریف مختلفی از پرخطر بودن بازار وجود دارد عده‌ای به قانون کار مالیات و نرخ کلاهبرداری در منطقه نیز توجه ویژه‌ای دارند. افراد مختلف دیدگاه‌های مختلفی در مورد خطر پذیری مکان‌ها دارند که در برخی موارد، این دیدگاه باعث موفقیت آنان نیز شده است.
برای کارآفرین موفق ایرانی خانم نازنین دانشور که وب سایت محلی مشابه Groupon را ایجاد کرده است معتقد است تقاضای بیش از پتانسیل نیروی انسانی موضوعی تنش‌برانگیز است.
«ما دو مشکل عمده داریم؛ یکی از آنان سرمایه‌گذاری و دیگری منابع انسانی و مدیریت است. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما این است که مدیری باتجربه و با استعداد در حوزه فاوا نداریم. این مشکلی است که با دیگر همکاران نیز در آن شریک هستیم. امیدوارم در آینده افراد با تجربه‌ای را در این حوزه داشته باشیم.
پیشتازان استارت‌آپ‌های ایرانی در حوزه فاوا، مانند تخفیفان خانم دانشور و یا دیجی‌کالا، وب‌سایت محلی مشابه آمازون، همواره در جلسات ماهانه و همایش‌های استارت‌آپ حضور فعالی دارند تا استعدادهای جدیدی را کشف کنند. با این حال یکی از شرکت‌کنندگان مشکل منابع انسانی را بسیار عمیق‌تر ارزیابی می‌کند. «مشکل کافرمایان با مشکلات دیگران در نقاط مختلف دنیا متفاوت است. پس بسیار مهم است که بدانیم به چه مردم و در چه محیطی در حال فعالیت هستیم.»
تا جایی که یکی از مسائل مهم مطرح در آی‌بریج یکی از خلأهای جامعه فاوا در ایران یعنی جامعه کاربری و سرپرستی بود.
حمید‌رضا احمدی فعال کانون کارآفرینان ایران است. احمدی می‌گوید سرمایه‌گذاری‌ها نسبت به سال قبل در حال افزایش است. در طی مراحل اولیه مقداری بودجه و راهنمایی مورد نیاز می‌تواند باعث شکست یا پیروزی کار شود.
احمدی می‌گوید: «استارت‌آپ‌های که من از آنان حرف می‌زنم، برای هشت ماه، فقط به یک سری راه‌کار نیاز دارند؛ مانند این که چگونه با کارمندان صحبت کنیم؟، نوشتن قرارداد و مواردی مانند ۲۰ موردی که کارآفرینان از آن مطلع نیستند. وقتی درهای دنیا به روی ایران باز شد،استارت‌آپ‌های ایرانی باید آماده این باشند تا با دنیا رقابت کنند. ما به سرپرستی مناسب، سامانه نظارت بر عملکرد، پاسخگویی اجتماعی و فرآیندهایی استاندارد داریم تا با کسب‌وکارهای جهانی رقابت کنیم.»
حمید اسدی فردی که موسس کتب صوتی بود توانست در کنفرانس آی‌بریج منابع و هدایت‌های قابل توجهی را جذب کند. او توانست از دو سرمایه گزار مشترکا حدود ۱۰۰٬۰۰۰ دلار سرمایه دریافت کند که می‌تواند کتابخانه عظیمی را از کتاب‌های صوتی ایجاد کند. او می‌گوید: «برایم مانند یک رویا است که محقق شده است، ما سرمایه‌گذاری در این مورد نداشتیم؛ ما دنبال افرادی بودیم تا که پول‌های خود را به دارایی‌های ما تزریق کنند، مجزای از کسب‌وکار و من آنان را یافتم. آن‌ها به ما پول دادند تا محصول خود را در حوزه کاری خود تولید کرده و بفروشیم. اگر ما نتوانستیم، آنان محصول را می‌گیرند و به افراد دیگری می‌دهند تا آنان محصولات را به فروش برسانند که بنابراین این کار برای آنان کم خطر است.»
اسدی و همکارش مانند دیگر ایرانیان نسبت به همکاری‌های تجاری با دنیای غرب خوش‌بین هستند با این حال ابتدا آنان می‌خواهند قطعه‌ای از کیک را خودشان بردارند. او می‌گوید: «از مذاکره‌کنندگان می‌خواهم تا مادامی که ما بازار را در دست گرفتیم، صبر کنند و سپس، تحریم‌ها را لغو کنند!!!»